تأثیر تنش خشکی بر برخی صفات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی مریم گلی (salvia officinalis)

تنش خشکی یکی از فاکتورهای مهم محیطی است که رشد و تولید گیاهی را در سرتاسر جهان محدود می کند. مریم گلی (salvia officinalis) گیاهی خشبی، چندساله و متعلق به تیره نعناع است. اسانس مریم گلی دارای فعالیت ضد باکتریایی بوده و عمدتاً در صنایع غذایی، داروسازی و آرایشی و بهداشتی مورد استفاده قرار می گیرد. به منظور بررسی اثرات تنش خشکی بر برخی ویژگی های مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی و میزان اسانس گیاه مریم گلی، یک آزمایش گلدانی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 4 تیمار و 5 تکرار در گلخانه انجام گرفت. تیمارهای تنش خشکی عبارت بودند از: 100% (شاهد)، 80%، 60% و 40% ظرفیت زراعی. نتایج نشان داد که تنش خشکی اثرات معنی داری بر پارامترهای رشدی، روابط آبی، محتوی کلروفیل، انباشت متابولیت های سازگار (پرولین و قندهای محلول کل) و عملکرد اسانس دارد. با کاهش محتوی رطوبت خاک، ارتفاع گیاه، قطر ساقه، تعداد و سطح برگ ها، عملکرد پیکر رویشی تر و خشک، میزان نسبی آب (rwc) برگ و عملکرد اسانس کاهش یافت در حالی که محتوی کلروفیل و میزان انباشت پرولین و قندهای محلول افزایش نشان داد. از نظر محتوی اسانس و دمای برگ اختلاف معنی داری بین تیمارهای مختلف تنش خشکی وجود نداشت. نتایج آنالیز اسانس ها با استفاده از دستگاههای گاز کروماتوگرافی (gc) و کروماتوگرافی گازی متصل به طیف سنج جرمی (gc/ms) نشان داد که آلفا- توجون (04/39%-42/32%)، کامفور (47/18%-42/12%)، 8،1- سینئول (83/13%-13/12%) و بتا- توجون (89/11%-10%) اجزاء اصلی شناسایی شده در اسانس بودند. تغییرات قابل توجهی در اجزاء اصلی اسانس ها در بین تیمارهای تنش خشکی یافت نشد.